Kripto Sözlük - Coin Rapor

Kripto Para Terimleri Sözlüğü

Kulağınıza bir yerden gelen bu terimler nedir ? Sizler için kripto para piyasasında ki terimleri ve anlamlarını Coin Rapor Kripto Sözlük’te derledik.

Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter ve İnstagram sayfamızı takip edebilirsiniz

0-9

%51 Saldırısı: %51 saldırısı, bir kripto para biriminin ağının güvenliğini tehdit eden bir tür saldırıdır. Bu saldırı, bir kripto para birimi ağının çoğunluk sahibi olmayı amaçlar. Örneğin, bir kripto para birimi ağında, madenciler (çoğunluk sahipleri) blokları onaylamak ve ağı güncel tutmak için çalışırlar. Eğer bir kişi veya bir grup, ağın madencilerinin çoğunluğunu kontrol ederse, o kişi veya grup, ağın çalışış şeklini değiştirebilir ve ağın güvenliğini tehdit edebilir.

2FA: 2FA, iki faktörlü kimlik doğrulama (Two-Factor Authentication) olarak adlandırılır ve bir kullanıcının bir hesaba erişmek için girdiği kullanıcı adı ve parolasının yanı sıra bir ikinci faktörü de kullanmasını gerektirir. Bu ikinci faktör, genellikle bir kod olarak gönderilir ve bu kod, kullanıcının telefonuna veya e-posta adresine gönderilir. Bu sayede, sadece kullanıcı adı ve parola bilgisiyle değil, ayrıca bir kod bilgisiyle de hesaba erişilebilir.

ASIC: Özellikle tek bir görevi yapmak için tasarlanmış silikon çipidir. Kendine özgü fonksiyonlar üzerinde fiziksel bağlantılı komut takımları ile hareket eden bir işlemci sistemidir. ASIC’ler aynı işi yapabilecek genel maksatlı işlemcilere göre daha ucuz ve daha hızlıdırlar. Bitcoinlerin çıkarılmasındaki SHA-256 karma sorunlarını işlemek için tasarlanmıştır.

ASIC (Uygulamaya Özel Tümleşik Devre): ASIC sadece belli bir uygulamada çalışacak şekilde üretilmiş tümleşik devredir. Genel amaçlı mikroişlemcilerin ve mikrodenetleyicilerin aksine, belirli özel bir görevi yerine getirmek üzere tasarlanmış tümleşik devrelerdir. Yapabildikleri tek şey özet hesaplamaktır. Başka hiçbir işte kullanılamazlar. Mesela, sadece dijital ses kayıt cihazında veya yüksek verimlilik gerektiren Bitcoin madenciliğinde kullanılmak üzere tasarlanırlar.

ASIC Madenciliği: ASIC madenciliği, ASIC ekipmanı kullanarak kripto para madenciliği yapma işlemidir. Bu sistemler özel olarak madencilik için üretildiğinden, sıradan bir masaüstü veya dizüstü bilgisayardan çok daha hızlı bir üretim hızı sağlarlar.

ATH: Bir kripto varlığın değerinin tüm zamanlardaki rekorunu kırarak en yüksek fiyat seviyesine ulaşmasıdır.

ATL: Bir varlık için “tüm zamanların en düşük değeri” anlamına gelir. Bir kripto para biriminin ATL değeri, o para biriminin piyasa değerinin en düşük olduğu zamandır. Örneğin, Bitcoin’in ATL değeri, Bitcoin’in piyasa değerinin en düşük olduğu zamandır ve bu değer, zaman içinde değişebilir.

Aave: Aaave, kullanıcıların gerek stable coin’leri gerekse altcoin’leri borç alabildiği veya verebildiği bir DEFI uygulamasıdır. Proje Aaave ismiyle 2020 Ocak ayında hayata geçse de öncesinde LEND ismiyle kripto para piyasasında yer almıştır. Aaave protokolünün önemli önemli özelliklerinden biri flaş kredilerdir. Bu özellikle kullanıcılar tek blokluk faiz oranlarını ödedikleri sürece teminat göndermeden kripto para borcu alabilirler.

Aave Token: Aaave blok zinciri protokolünün yönetişim coin’i olarak kullanılan Ethereum tabanlı bir ERC-20 varlığıdır. AAVE coin sahipleri, Aaave protokolüne gelen yeni teklifleri onaylamak veya reddetmek için değişiklikler önerme ve oylama yetkisine sahiptir. Aaave, merkeziyetsizlik felsefesine bağlı olduğunu göstermek adına bu coin’leri; yüksek bir miktarda dağıtım yaparak, platformunun olabildiğince özerk ve merkezi olmayan bir yapıya ulaşmasını amaçlamaktadır.

Adam Back: 1970 doğumlu İngiliz kriptolog Dr. Adam Back, blokzincirin kurucu insanlarından biri olarak biliniyor. Back’in yaptığı en büyük katkı, bugün kripto paralarda kullanılan İş İspatı (Proof of Work/PoW) sisteminin zeminini oluşturan HashCash’i yaratmış olması. 1997 yılında spam e-postaları engellemek için tasarlanan HashCash, zaman içinde blokzincir teknolojisinde kullanılınca bugünkü ününe kavuştu. University of Exeter’de bilgisayar bilimleri alanında doktora yapan Back, hayatı boyunca kriptografi, güvenlik teknolojileri ve kişisel bilgilerin gizliliği konularıyla meşgul oldu. Bitcoin gibi birçok kripto paranın Bizans Generalleri problemini çözme biçimi Adam Bac’in HashCash protokolüne ve bu protokolün temelinde yatan işlem kanıtı sistemine (PoW-İş İspatı) dayanıyor. Adam Back, Bitcoin İzahname’sinde yer alan isimlerden biridir.

Admin Key: Yönetici Anahtarı, bir protokolde ya da akıllı sözleşmede değişiklik yapabilmek için özel erişime sahip anahtardır.

Adres (Address): Bitcoin ağında transfer yapmak için kullanılan alfanumerik karakterler dizisine verilen isimdir. QR kod olarak kullanılabilir.

Air-gap: Air-gap, bir cihazı internete veya diğer açık ağlara bağlamayarak güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılan siber güvenlik terimidir.

Airdrop Nedir?: Kripto para piyasasında sıkça duyduğumuz Airdrop kavramı özellikle piyasaya yeni sürülen kripto para birimleri ve Token’lar için önem arz ediyor. Bu makalemizde Airdrop nedir? ve Airdrop nasıl alınır? sorularının yanıtlarını bulabilirsiniz. Airdrop Nedir? Airdrop, kullanıcıların belli şartları yerine getirerek ödül kazanması anlamına geliyor. Referans programı veya promosyon uygulaması olarak da nitelendirilebilen Airdrop, borsaların ve kripto […]

Akıllı Sözleşme: Önceden belirlenmiş şartlara göre otomatik çalışan blokzincir protokolleridir. Bilgisayarlı sistemler ile gerçek dünya sorunlarını çözmek amacıyla geliştirilirler.

Algoritma: Algoritma, belli bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanan yoldur. Algoritma programlama dili değildir. Programlama diline yön veren yöntemler dizisidir. Matematik ve bilgisayar bilimlerinde bir işi yerine getirmek için adımlar halinde tasarlanmış sonlu işlemler kümesidir.

Algoritmik işlemler: Algoritmik işlem; zaman, fiyat ve hacim gibi önceden tanımlanmış ve programlanmış kriter ve komutlardan yararlanarak bilgisayar tarafından menkul kıymet işlemi gerçekleştirme yöntemidir. Satım ve alım kararlarını vermek için insan gözetiminde matematiksel modeller ve karmaşık formüller kullanılır. Algoritmik işlemler; spekülasyon, arbitraj ve trend stratejileri dahil olmak üzere çok çeşitli amaç için kullanılır. Genelde yüksek frekanslı işlemlerden oluşur.

Altcoin: Altcoin’ler, Bitcoin’in başarısından sonra piyasaya sürülen Bitcoin’e alternatif kripto para birimleridir. Altcoin terimi, Bitcoin dışındaki tüm kripto para birimlerini ifade eder.

Anti Money Laundering (AML): Yasal olarak kazanılmış gibi görünmesini sağlamak için, yasa dışı yollardan elde edilen her türlü fonu dönüştüren insanları durdurmak için kullanılan terimdir. Sadece bitcoin ve Kripto para ile ilgili olmayıp tüm dünyada kara paranın aklanmasını engelleyen kurumlar bulunur. Türkiye’de Masak bu amaçla kurulmuştur.

Arbitraj: Arbitraj, farklı piyasalarda aynı ürünün veya hizmetin farklı fiyatlarını kullanarak, fiyat farkından yararlanılarak yapılan bir ticaret türüdür. Arbitraj işlemleri, piyasalar arasında fiyat farklılıkları oluştuğunda yapılır ve bu fiyat farklılıklarından yararlanarak, kar elde etme amacı güder.

Aya Yolculuk: Kripto paranın aşırı bir fiyat artışından geçme sürecidir. “Aya yolculuk” olarak bilinir.

Ayı Piyasası: Yüksek oranlı ve belirli zaman aralığını kapsayan düşüşü temsil eder. Boğa piyasasının tam tersidir. Yatırımcıların satış eğiliminde olduğunu işaret eder.

Açık Adres: Açık Adres, bir kullanıcının genel şifreleme anahtarının kısaltılmış bir sürümüdür. Açık adresler, bir blok zinciri ağ protokolü aracılığıyla işlem almak için kullanılır ve genellikle bir genel anahtar yerine kullanılır.

Açık Anahtarlı Şifreleme: Açık Anahtarlı Şifreleme (asimetrik şifreleme), bir çift halinde birlikte çalışan uzun alfasayısal anahtar çiftlerini kullanan özel bir şifreleme sistemidir. Bu sistemde herkesin erişimine açık genel anahtarlar ve yalnızca sahipleri tarafından bilinen özel anahtarlar bulunur. Açık anahtarlar, kripto para birimlerini blok zincirinde saklamak için kullanılır. Ayrıca, açık anahtara karşılık gelen özel anahtarın kullanımı ile bağlantılı olarak kripto para birimleri göndermek için kullanılırlar. Bu anahtarların üretimi, tek yönlü bir işlev üretmek için matematiksel problemlere dayanan kriptografik algoritmaların kullanılmasıyla mümkün hale getirilmiştir.

BEP-2: BEP-2, Binance’in yeni kripto paraları programlama, düzenleme ve yönetme konusundaki kendi kurallarını tanımlayan bir protokoldür. Bu protokol Ethereum blokzincirinin ERC-20 standardına benzer.

BEP-20: BEP-20, BNB Chain üzerinde ERC-20 ve BEP-2 tokenlarının kullanılabilirliğini artıran bir token standardıdır. BEP-20 sayesinde tokenlar farklı blockchainler arasında aktarılabilir ve çok daha fazlası için ek bir işlevsellik sunulur.

BEP-95: BEP-95 protokolü, BNB yakım sürecini hızlandırmak ve BNB Chain’i daha merkeziyetsiz hale getirmek için ortaya konulmuş bir mekanizmadır. Bu protokol ile birlikte, BNB token ekonomisinin daha dinamik olması hedeflenmiştir.

BTC: Bitcoin’ ler için para birimi kısaltmasıdır. Türk Lirasına TL deniliyor olması gibi.

Balina: Ekonomi, finans ve kripto para piyasalarında bir varlıktan elinde fazlaca bulunduran yatırımcılar için kullanılan bir terimdir. Ellerindeki miktarın fazla olması sebebiyle yaptıkları hareketler piyasa yönünü etkiler.

BitPay: Sanal ya da gerçek işletmelerin Bitcoin ödemesi alabilmesini sağlayan teknik alt yapıyı sunan ödeme işlemci şirketidir.

Bitcoin: Sembolü ฿, kısaltması BTC olan sanal para birimidir.

Bitcoin Cash: Bitcoin cash, Ağustos 2017’de Bitcoin blokzincirinden zorunlu çatallanma ile oluşturulmuş bir kripto paradır. Bitcoin’deki onay sürelerinin uzaması ve işlem komisyonlarının artması Bitcoin Cash fikrini gündeme getirdi. Bu duruma çözüm getirmek için önerilerden bir tanesi de blok büyüklüğünü 1 MB’tan 8 MB’a çıkarmak idi. Bitcoin Cash, blokların boyutunu artırarak daha fazla işlemin gerçekleştirilmesine izin verdi. Bitcoin Cash Kasım 2018’de başka bir çatallanma daha geçirdi ve Bitcoin Cash ABC ve Bitcoin Cash SV (Satoshi Vizyonu) olarak ayrıldı. Bitcoin Cash’in arzı Bitcoin’de olduğu gibi maksimum 21 milyon adet olarak belirlenmiştir. Bitcoin Cash, kendine ait blokzinciri olan bir kripto paradır.

Bitcoin Core: Bitcoin’in kurala dayalı bir para politikası vardır. Bu para politikası da Bitcoin Core (Bitcoin’in kullanılmasını sağlayan açık kaynak yazılım) protokolünün bizzat kendisidir. Bitcoin Core, kullanıcıların Bitcoin ağı ile etkileşime girmesini sağlayan yazılımdır. Bir işletmeye veya kuruluşa ait değildir. Açık kaynak yazılımdır, dünya çapındaki geliştiricilerden oluşan bir topluluk tarafından güncellenir ve geliştirilir. Bu yazılım başlangıçta Satoshi Nakamoto tarafından “Bitcoin” ismi ile yayınlandı. Daha sonra herhangi bir karışıklığa yol açmaması için Bitcoin Core olarak yeniden adlandırıldı.

Bitcoin Investment Trust: Bu özel ucu açık fon, özellikle Bitcoin yatırımı yapar ve yatırımcıları ve hissedarlarının adına Bitcoin’lerini güvenli bir şekilde saklamak için teknolojik bir protokol kullanır. Bu fona dâhil olan insanlara, güvenli bir şekilde, kendi dijital paralarını saklamak zorunda kalmadan ve satın almadan, Bitcoin yatırımı için bir yol sağlar.

Bitcoiner: Bitcoin yatırımcısı ve aktif Bitcoin savunucularına verilen isimdir. Bitcoin fanı.

Bitcointalk: 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından kurulan Bitcoin forumudur. Aktif olarak çalışmaya devam etmektedir.

Bitstamp: Dolar karşılığı Bitcoin satın alabileceğiniz ya da satabileceğiniz popüler Bitcoin borsası.

Bizans Generalleri Problemi: Bizans Generalleri Problemi, bilgisayar biliminden gelen bir kavramdır. Özellikle dağıtık yapılı bilgi işlem sistemlerinde bileşenlerden bir ya da birkaçının arızalanıp arızalanmadığı konusunda yeterli bilgiye sahip olunamadığı durumu ifade eder.

Bizans hata toleransı: Katılımcılarından biri ya da birkaçında bir aksaklık/hata meydana geldiğinde doğru ya da doğruya yakın sonuçlar verebilen sistemler Bizans Hata Toleransına sahip sistemler denir. Bu özellik Blokzincir gibi dağıtık mimariye sahip olan platformlar için son derece kritiktir. Bizans Hata Toleransı aslında üç temel konuyu içinde barındırmaktadır. Birincisi, merkezi otoritesi olmayan (lidersiz) bir topluluğun üyeleri ortak bir paydada buluşabilmelidir. İkincisi, bu uzlaşı kötü niyetli katılımcılara rağmen sağlanabilmelidir. Üçüncüsü, bu sistem hata toleranslı olmalıdır yani sistemdeki katılımcıların biri ya da birkaçında bir aksaklık/hata meydana geldiğinde sistem doğru ya da doğruya yakın sonuçlar verebilmelidir.

Block (Blok): Blok, blok zincirinde bekleyen birçok işlemi onaylayan ve içeren bir kayıttır. Yaklaşık her 10 dakikada bir (bu süre değişkendir) işlemleri içeren ortalama bir yeni blok madencilik yoluyla blok zincirine eklenir.

Block Reward (Blok Ödülü): Başarılı bir şekilde bir blok yaratan madenciye verilen ödüldür. Bu, söz konusu kripto para birimi tarafından kullanılan politikaya bağlı olarak ve tüm bloğun zaten başarıyla çıkarılıp çıkarılmadığına göre, bir para ve işlem ücretleri karışımı olabilir. Şu anda Bitcoin her blok için 6,25 bitcoin ödülü veriliyor. Blok ödül belli bir sayıda blok çıkarıldığında yarılanıyor. Bitcoin’de, eşik her 210,000 bloktur.

Blockchain (Blokzincir): Blok zinciri kronolojik sırada tüm Bitcoin işlemlerinin halka açık günlüğüdür. Blok zinciri bütün Bitcoin kullanıcıları tarafından paylaşılır. Bitcoin adreslerinin bakiyesini kontrol etmek için ve iki kat harcamayı önlemek için kullanılır.

Blockstack: Blockstack, kullanıcıların verilerine tamamen sahip oldukları ve verilerini kontrol ettikleri yeni bir blockzincir tabanlı, merkezi olmayan bir internet platformudur. Verileri kullanabilecek ağ uygulamaları, kullanıcının tarayıcısında yerel olarak çalıştırılır. Blockstack’teki her şeye erişmek için uyumlu bir tarayıcı yeterlidir. Blockstack, Facebook gibi harici bir sitede veya WhatsApp gibi bir uygulamada veri yüklemeden veri paylaşımı yapılmasını sağlar. Blockstack, Temmuz 2019’da halka arz yoluyla dijital jeton satmak için SEC’den onay alan ilk şirket oldu. Blockstack ilk kripto para arzını (ICO), CoinList platformu aracılığıyla Kasım 2017’de gerçekleştirildi.

Blok ödülü: Blokzincir ağında başarıyla doğruladıkları ve oluşturdukları her blok için kripto para madencilerine verilen ödüldür. Blok ödülü, bloğun içindeki tüm işlemlerin komisyonlarından ve ilgili blok için önceden belirlenmiş teşvikten oluşur.

Bollinger Bantları: John Bollinger tarafından oluşturulan teknik analiz yönetimidir. Hesaplamasında hareketli ortalamaları ve standart sapmayı kullanır.

Boğa Piyasası: Yüksek oranlı ve belirli zaman aralığını kapsayan yükselişi temsil eder. Ayı piyasasının tam tersidir. Yatırımcıların alış eğiliminde olduğunu işaret eder.

Bread Ödülleri: Bread platformunun kullanıcılarına, cüzdan bakiyesini belirli bir eşiğin üzerinde tutmak ve sosyal medyada paylaşmak gibi Bread’in gelişimine faydalı faaliyetlerde bulunmaları için teşvikler sağlayan programdır.

CBDC: Merkez Bankası Dijital Para Birimine verilen kısa isim. Ulusların dijital para birimleridir, merkez bankaları tarafından yönetilir.

CEX: Centralized Exchange. Merkezi borsalara verilen İngilizce kısaltma.

CPU: Bilgisayarın işlemcisidir. İlk günlerde bunlar Bitcoin madenciliğinde kullanıldı, ama artık zorluk seviyesi yükseldiği için kullanılmamaktadır. Bazı yeni kripto paraların madenciliğinde kullanılmaktadır.

Chainlink (LINK): Chainlink, blok zincirindeki akıllı sözleşmelere gerçek dünya verileri sağlayan merkezi olmayan bir oracle ağıdır. LINK, ağdaki hizmetlere ödeme yapmak için kullanılan kripto para birimidir.

Chargeback (Ters İbraz): Türkçe’ye ters ibraz olarak çevrilen chargeback kredi kartı veya paypal ile ödemesi yapılan ancak karşılığında alınması gereken mal veya hizmeti hiç veya gereği gibi alınmaması nedeniyle ödenen paranın ilgili kredi kartına iade edilmesi işlemine verilen isimdir.

Client (Yazılım Programı): Bir masaüstü, dizüstü bilgisayar ya da mobil cihaz üzerinde çalışan yazılım programıdır. Bu yazılım ağa bağlanır ve her türlü işlemleri iletir. Ayrıca bitcoin cüzdan içerebilir.

Coinbase: Coinbase tüccarlar için ödeme işleme hizmetleri sunan ve borsalardan Bitcoin satın almak için bir aracı olarak görünen bitcoin cüzdan hizmet alt yapısı şirketi.

Confirmation (Doğrulanmış): Bir işlemin ağ tarafından doğrulanmış olduğu ve geri döndürülme olasılığının düşük olduğu anlamına gelen işlemdir. Bir onaylama yeterince güvenlidir. Yine de daha büyük miktarlar için (mesela 1000 TL ve üstü) birden fazla onay istenebilir. Her onay, sistem yoğunluğuna göre 5 dakikadan 30 dakikaya kadar zaman alabilir. “Üç onay” çoğunluk tarafından kabul gören işlem sayısıdır. Her yeni onaylama ters tepme riskini kat kat düşürür. Her onay, işlemin doğruluğunun tekrar teyidi anlamına gelir.

Cosmos (ATOM): Bağımsız blok zinciri ağlarını bağlamak için tasarlanmış bir platformdur. ATOM; Cosmos ağının yerel kripto para birimidir ve ağın güvenliğini sağlamka için işlem ödemeleri, yönetim oylama ve stake etmek için kullanılır.

Cryptocurrency (Kripto Para): Kripto para birimi, kriptografiye dayalı matematiksel problemleri çözerek üretilen dijital veri.

Cryptography (Kriptografi): Kriptografi, gizlilik, kimlik denetimi, bütünlük gibi bilgi güvenliği kavramlarını sağlamak için çalışan matematiksel yöntemler bütünüdür. Bu yöntemler, bir bilginin iletimi esnasında karşılaşılabilecek aktif ya da pasif ataklardan bilgiyi (dolayısıyla bilgi ile beraber bilginin göndericisi ve alıcısını da) koruma amacı güderler. Bir başka deyişle kriptografi, okunabilir durumdaki bir bilginin istenmeyen taraflarca okunamayacak bir hale dönüştürülmesinde kullanılan tekniklerin tümü olarak da gösterilir. Bitcoin işlemlerini doğrulamak ve güvenliğini sağlamak için kullanılır.

Çanta Taşıyıcısı (İstemeden Uzun Vadeli Yatırımcı Konumuna Düşmek): Çanta taşıyıcısı kavramı, yatırım yaptığı finansal aracın değeri sıfıra doğru gitse de ondan vazgeçmeyen yatırımcı için kullanılır. Kripto para dünyasında, değeri uzun vadeli düşüş trendinde bile olsa yatırım yaptığı kripto parayı elinde tutan yatırımcı olarak bilinir.

Çapraz Zincir ve Çapraz Zincir İleti Aktarımı (XCMP): Çapraz Zincir; verilerin, tokenize edilmiş varlıkların veya diğer bilgi türlerinin bir bağımsız blok zinciri ağından diğerine aktarımını açıklar.

Çatallanma: Bir blok zincir iki blok zincire bölündüğünde çatal oluşur. Bu çatallanma, ağda bir güncelleme olduğunda gerçekleşir.

Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama: Kullanıcıların sistemde oturum açarken birden fazla doğrulama biçimi sağlamasını gerektiren bir güvenlik mekanizmasıdır.

Çoklu Zincir: Çoklu zincir, farklı blokzincir ağlarını bütünleştiren platformdur. Farklı dağıtık defter teknolojilerini birbiriyle uyumlu hale getirir.

DAI: Aracı olmadan teminat destekli kredileri kolaylaştırmak için kullanılan, Ethereum tabanlı MakerDAO protokolü tarafından yayınlanan bir ERC-20 stabilcoin belirtecidir.

DAO: Merkeziyetsiz otonom organizasyon. Üyeleri tarafından kontrolü sağlanan ve merkezi bir hükümetten etkilenmeyen bir bilgisayar programı olarak kodlanmış kurallarla temsil edilen bir kuruluştur.

DApp (Merkezi olmayan uygulama): DApp tek bir bilgisayardan ziyade bir blokzincir veya P2P (kişiden kişiye) ağında çalışan dijital uygulama ve programdır. Merkezi bir otoritenin kapsamı ve kontrolü dışındadır. Uber veya Facebook gibi standart web uygulamaları merkezi bir kuruluş tarafından işletilir. Bu uygulamaların birçok kullanıcısı vardır ve merkezi bir kuruluş tarafından kontrol edilir. Bunlardan farklı olarak, DApp’ler bir P2P veya blokzinciri ağı üzerinde çalışır. P2P ağının bir parçası olan bilgisayarlarda çalışan BitTorent birden çok kullanıcının içerik tükettiği ve ürettiği merkezi olmayan bir uygulamadır. Kripto para birimleri bağlamında, DApp’ler açık kaynaklı, merkezi olmayan bir ortamda bir blokzincir ağı üzerinde çalışır ve herhangi bir otorite tarafından kontrol edilemez. Ethereum Blokzinciri üzerindeki akıllı sözleşmeler blokzincir tabanlı bir DAPP örneğidir.

DBDC: Merkez Bankası Dijital Para Birimi’lerinin İngilizce kısaltmasıdır. Ülkelerin para birimlerinin dijital versiyonudur.

DDoS: Merkezi hedefin kaynaklarını tüketmek için bir saldırganın kontrolü altında çok sayıda bilgisayar kullanan, dağıtılmış bir hizmeti engelleme saldırısıdır. Genellikle meşru kullanıcıların hizmet görmesini engelleyen, hedefteki işlem ve bant genişliği kaynaklarını bağlamak için internet üzerinden ağ trafiğinin küçük miktarlarını gönderirler. Bitcoin borsaları ve madencilik havuz siteleri sürekli DDoS saldırılarına maruz kalmaktadır.

DYOR (Do Your Own Research): DYOR, yatırım yapan kişilerin piyasaya ve yatırım yapılacak araca yönelik kendi araştırmasını yapması gerektiğini ifade eder. DYOR “Do Your Own Research” kelimesinin kısaltmasıdır; bu da Türkçe’de “Kendi Araştırmanı Yap” anlamına gelir.

Day Trader: Günlük al-sat işlemleri ile kazanç hedefleyen bir yatırımcı stratejisidir.

Dağıtık Defter Teknolojisi: Kısa adıyla DLT, işlemlerin ve detaylarının aynı anda birçok yerde kaydedildiği, paylaşılan bir veritabanını ifade eder.

DeFi: Decentralized Finance. Merkeziyetsiz Finans’a verilen kısa isimdir. Geleneksel finansın borç, kredi, sigorta vb. konularını akıllı sözleşmeler aracılığıyla çözmeyi amaçlar.

Dead Coin: Ölü para olarak da bilinen Dead Coin’ler, feshedilmiş projeler tarafından terk edilen kripto para birimleridir.

Death Cross (Ölüm Kesişmesi): 50 günlük hareketli ortalamanın 200 günlük hareketli ortalamanın altına düşmesidir. Düşüş eğilimine işaret eden teknik gösterge ve Golden Cross’un (Altın Kesişme) tam tersi.

Deflation (Deflasyon): Genel olarak piyasada fiyatların belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş göstermesi durumudur. Bunun yanında enflasyon durumundan fiyat yükselişini durdurmayı ya da yavaşlatmayı veya enflasyon eğilimi karşısında fiyatları düşürmeyi öngören iktisat siyasetidir.

Difficulty (Zorluk): Kripto Para üretiminde bir blok üretmenin ne kadar süreceğini belirten sayısal değerdir. Zorluk derecesi yükseldikçe, o kripto paraya ait blok probleminin çözülmesi o oranda zaman alır. Zorluk derecesi eğrisi, kripto para protokolünün yazılım evresinde belirlenir. Buna göre üreten arttıkça belli oranda zorluk seviyesi de artar.

Dijital Kimlik: NEO ağı, ağındaki her varlık ve kullanıcı için dijital bir kimlik oluşturur. Ağdaki aktif bir katılımcı; yasal gerekliliklerle uyumlu, izlenebilir, gerçek dünya kimliğine bağlayan kapsamlı bir tanımlama sürecinden geçer.

Dolaşımdaki Arz: Piyasada bulunan belirli bir kripto para biriminin toplam token sayısıdır.

Donanım Cüzdanı: Donanım cüzdanı, özel anahtarlarınıza ve kripto varlıklarınıza çevrimdışı olarak erişim sağladığınız aracıdır. Yani cihazınız bilgisayarınıza bağlı olsa da hackerlar ona ulaşamaz. Soğuk cüzdandır.

Donanım Cüzdanı: Kullanıcıların özel anahtarlarını saklayan güvenli, fiziksel bir donanım aygıtıdır.

Double Spending (Çifte Harcama): Bitcoin ya da diğer altcoinleri iki kez harcama hareketidir. Kullanıcı Bitcoin’ leri işlem yaptığı aynı kripto para ile 2. işlem yaptığında meydana gelir. Bitcoin ağı işletimi ve onaylama sistemi sayesinde, çift harcama yapmak kolay değildir ama yine de sıfır-onay işlemlerini kabul eden kişiler için risk oluşturur.

Dust Transaction: Çok küçük bir mali değeri olan, fakat blok zincirinde yer kaplayan, son derece küçük Bitcoin miktarları içeren transfer işlemdir. Bitcoin geliştirici ekibi ağ tarafından iletilecek minimum transfer miktarını artırarak toz işlemleri ortadan kaldırmak için çaba harcamaktadır.

dApp: Merkeziyetsiz uygulamalara verilen İngilizce kısa isim. Ethereum, BNB Chain vb. ağlarda otomatikleştirilmiş akıllı kontratlarla ve cüzdan yazılımları ile çalışırlar.

ERC-20: Ethereum ağında olan kripto paraların işlevsel hale gelmesi için uygulanan kuralları tanımlayan bir standarttır.

ERC-721: Ethereum blokzincirinde NFT’lerin uygulanması için teknik bir standarttır.

Elektronik İmza: Kripto para biriminde Elektronik İmza, bir işlemi dijital olarak imzalamak için özel bir anahtar kullanma sürecidir.

Emir Defteri: Piyasada işlem gören bir varlığa dair alıcı ve satıcıların buluştuğu bir liste.

Emtia: Birbirinin yerine kullanılabilen hammaddelerdir. Buğday, şeker, altın, gümüş, bakır, silikon birer örnektir.

Emtia Destekli Stablecoin: Emtia destekli stablecoin’ler altın, gümüş gibi temel emtia varlıklarının değerine sabitlenir. Bu varlıkların değeri arttıkça artar, düştükçe düşer.

Enzyme (MLM) Nedir?: Enzyme fonların, DAO hazinelerinin ve şirketlerin bağlanabileceği kullanımı kolay bir DeFi varlık yönetim sistemidir. Bir protokol toplayıcısı olarak hareket eder ve varlık yönetimi deneyimini sorunsuz hale getirerek DeFi ile etkileşimi basitleştirmektedir. Bitci.com olarak Enzyme (MLM) nedir soruna yanıt vereceğiz. Enzyme (MLM) Nedir? Yüksek özelleştirilebilirliğe sahip bir sistem olarak tanımlanmaktadır. Bu da onu DeFi’de hemen hemen […]

Escrow: Bir işlem sırasında transfer edilen değeri korumak için bir üçüncü parti hesabında para veya varlık tutma eylemidir. Burada 3. parti hesabı alıcı ve satıcı için güvenilir bir hesap olarak kabul edilir. (Örn: sahibinden.com alışverişleri)

Ether: Ethereum blokzincirinin yerel kripto varlığıdır. Kısaca ETH.

Ethereum: 2015 yılında kurulan, merkezi olmayan ve açık kaynak kodlu blokzincirdir. Vitalik Buterin tarafından gerçeklenmiştir. Yerel kripto para birimi ETH’dir.

Ethereum 2.0: Ethereum’un ölçeklenebilirliğini artırmayı ve iyileştirmeyi hedefleyen güncelleme.

Ethereum Sanal Makinesi (EVM): Ethereum Sanal Makinesi (Ethereum Virtual Machine, EVM) Ethereum ağı üzerinde çalışan bir sanal makinedir. EVM, Ethereum ağında çalışan smart contractleri (akıllı sözleşmeler) yürütmek için kullanılır. Smart contractler, Ethereum ağı üzerinde çalışan programlar olarak düşünülebilirler. Bu programlar, Ethereum ağı üzerinde yapılan bir işlemler sırasında otomatik olarak çalıştırılır ve bu işlemlerin yerine getirilmesi için gerekli işlemleri yapar.

Exchange (Borsa): Farklı para formlarının ve diğer varlıkların alışverişi için kullanılan merkezi bir kaynaktır. Genellikle Bitcoin değişimleri ve dönüşümleri ile kripto para biriminin başka türlere, tipik olarak yasal paraya, çevrilmesi için kullanılır.

FPGA: Alan Programlanabilir Geçit Dizilimi, imal edildikten sonra özel fonksiyonları ile konfigüre edilebilir bir işleme çipidir. Üzerine talimatlar yazılabilir boş bir silikon barut gibi düşünün. FPGA topluca üretilebilir ve üretimden sonra yapılandırılabilir olduğu için, üreticiler ASIC çiplerini daha ucuza yaparak, ölçek ekonomisinden faydalanır. Ancak, bunlar genellikle çok yavaştır.

Fan Token: Kripto ekosisteminin bir parçası olan fan token’lar, kulüplerin taraftarları tarafından alınan ve ayrıcalıklar sağlayan bir kripto para birimleridir. Juventus, Barcelona, Arsenal, Inter, Galatasaray, Fenerbahçe gibi kulüplerin Fan Token’ları vardır.

Faucet: Herhangi bir altcoin üretimi başlatırken kullanılan bir yöntemdir. Önceden çıkarılmış (pre-mine) yada üretimden hemen sonra elde bulundurulan kripto paranın yaratıcıları tarafından insanları cesaretlendirmek ve yeni çıkan parayı elinde tutmak isteyenleri teşvik etmek adına ücretsiz olarak verilmesidir.

Fiat Currency (Fiat Para): Altın, gümüş vs. gibi değerli maden karşılığı olmayan, değerini sadece hükümetin, geçerli olduğunu ve her yerde kabul edilmesi gerektiğini kanunla belirlemesinden alan kanunname parası. Günümüzde hemen hemen bütün paralar kanunname parasıdır. Bu paraların halk tarafından mecburiyet dışında kabul edilip edilmemesi, o parayı çıkaran hükümete duyulan güvene bağlıdır.

Fiat Destekli Stablecoin: Fiat destekli sabit paralar, 1:1 oranında temel bir fiat para biriminin değerine sabitlenmiş dijital varlıklardır ve genellikle dijital varlıklarla ilişkili dalgalanmayı azaltmak için oluşturulmuştur.

Fiat Para: Altın, gümüş gibi değerli madenlerce karşılığı olmayan, değerini hükümetin, geçerli olduğunu ve her yerde kabul edilmesi gerektiğini kanunla belirlemesinden alan kanunname parası. Günümüzde hemen hemen bütün para birimleri kanunname parasıdır. Bu paraların halk tarafından mecburiyet dışında kabul edilip edilmemesi, o parayı çıkaran hükümete duyulan güvene bağlıdır.

Finansal Tabana Yayılma: Finansal tabana yayılma finansal hizmetlere ihtiyaç duyan tüm bireylerin ve işletmelerin ihtiyaç duydukları finansal ürünlerin tamamına erişebilmelerini ve bunları kullanabilmelerini sağlamaktır. Ayrıca bu ürünlerin finansal kuruluşlar tarafından etkili ve sorumlu bir şekilde sunulmalarını ve bireylerin ve işletmelerin bu ürünleri kullanabilmek için gerekli bilgi ve becerilere sahip olmalarını temin etmektir. Kavram olarak, finansal tabana yayılma, finansal hizmetlere uygun erişimi, finansal tüketicilerin korunmasını ve finansal okuryazarlığın tamamını içerir.

Finansın Demokratikleşmesi: “Finansın demokratikleşmesi” terimi, finans sektöründeki kontrolü seçilmiş birkaç büyük banka/finans kuruluşunun elinden alma ve gücü halka dağıtma sürecini ifade eder.

Fork (Çatallanma): Blok zincirinin alternatif devam eden bir versiyonunun oluşturulması, genellikle sağlayıcıların diğerlerinden farklı bir dizi işlem blokları çıkarmaya başlamasından dolayı oluşur.

GPU: Bilgisayarın ekran kartıdır. Özellikle modern bilgisayar oyunu grafiklerindeki milyonlarca çokgeni işlemek için gereken karmaşık matematiksel hesaplamaları yapan silikon bir çiptir. Ayrıca kripto para birimi üretiminde gerekli kriptografik hesaplamalar için de uygundur.

Gas: Ethereum blokzincirindeki işlemlere ödenen ücretlere Gas denir. Birim olan gwei kullanılır.

Gavin Andresen: Gavin Andresen, Bitcoin’in ilk aşamalarındaki katkılarıyla tanınan Amerikalı bir bilgisayar bilimcisi ve yazılım geliştiricisidir. Andresen, Satoshi Nakamoto’nun 2010’da ortadan kaybolmasının ardından Bitcoin Core’un (Bitcoin ağındaki kullanıcıların iletişimini sağlayan yazılım) baş geliştiricisi rolünü üstlendi. Andresen, 2012’de kurulan Bitcoin Vakfı’nın baş bilim insanı olarak da görev yaptı. Ayrıca, Andresen, Bitcoin’in blok boyutunun artırılması için mücadele etti. 2015 yılında, Andresen ve Mike Hearn, Bitcoin blokzincirini çatalladı ve daha büyük blok boyutuna sahip Bitcoin XT’yi yarattı. Gavin Andresen, Satoshi’nin orijinal vizyonuna en yakın zincir olarak tanımladığı Bitcoin Cash’i de destekleyen isimlerden biri oldu.

Genesis Block (İlk Blok): Blok zincirinde ilk bloktur. Blok zincirde her blok bir öncekine bir referans barındırır fakat bu referansı barındırmayan tek blok genesis bloğudur.

Geçici Çatal: Geçici çatal, iki veya daha fazla madencinin benzer zamanlarda aynı sıradaki bloğu oluşturduğunda meydana gelir. Bu durumda sistemde birden fazla zincir ilerlemeye başlar. Böyle bir durum sistem açısından bir sorun teşkil etmez çünkü madenciler karşılarına birden çok zincir çıktığında zorluk derecesi daha yüksek olan zinciri tercih edeceklerdir. Herkes bu kurala uyduğundan dolayı farklı zincirlerden biri sistem tarafından dışlanacak, diğeri yaşamaya devam edecektir. Dışlanan zincirin son bloğu böylece geçerliliğini yitirmiş olacaktır. İşte bu bloğa “öksüz blok” denir.

Gigahash: Ölçülen milyarlarca sağlayıcılardan, saniyedeki olası sağlama girişimlerinin sayısıdır (binlerce Megahashes).

Golden Cross (Altın Kesişme): Altın Kesişim, 50 günlük hareketli ortalamanın 200 günlük hareketli ortalamanın üzerine çıktığını gösteren teknik göstergedir. Death Cross’un tersi. Yükselişi işaret eder.

Gwei: Ethereum blokzincirindeki en küçük Ether birimidir. Birim, Wei Dai isimli Bilgisayar Mühendisi’nden gelmektedir, Ether’in en küçük birimi onun adıyla anılır. 1.000.000.000 Wei = 1 Gigawei.

Göreceli Güç Endeksi (RSI): Belirli bir varlığın aşırı alım veya aşırı satım şartlarını hesaplayan bir teknik göstergedir. 0 ile 100 arasında değer alır.

Gözetim Dışı Cüzdan: Gözetim dışı cüzdanlar, yalnızca cüzdanı oluşturan kişi tarafından kontrol edilen kripto para cüzdanları olmaktadır, yani cüzdanı oluşturan kişinin özel anahtarları üzerinde tam kontrole sahiptir.

HODL: Kripto para piyasasına aşina olanların sıkça duyduğu HODL teriminin açılımı hold on for dear life’tır. HODL yapan kişiler, satın aldıkları kripto paraları uzun süre saklamaktadır.

Hal Finney: Satoshi ile ilk Bitcoin işlemini gerçekleştiren yazılım geliştiricisi ve Bitcoin öncüsü.

Harcanmamış İşlem Çıktısı (UTXO): Bir işlem gerçekleştirdikten sonra kalan kripto para birimi miktarıdır.

Hareketli Ortalama: Bir varlığın destek ve direnç seviyelerinin yanı sıra bir varlığın fiyatının trend yönünü belirlemek için teknik analizde kullanılan bir göstergedir.

Hash: Değişken bir miktarda veri alan ve daha kısa, sabit uzunlukta bir çıktı üreten matematik işlemidir. Bir çıkarım işlevinin iki önemli özelliği vardır. Öncelikle, çıktıya bakarak, bu orijinal girdinin ne olduğunu anlamak matematiksel olarak zordur. İkincisi, girdinin en ufak bir parçasındaki değişiklik bile, tamamen farklı bir çıktı üretecektir.

Hashrate: Belirli bir süre içinde, bir Bitcoin sağlayıcı tarafından yapılan çıkarımların sayısıdır. Bu süre genellikle bir dakikadır.

Hesap Test Aracı: Kullanıcı adları ve şifrelerden oluşan bir listeyi alarak bunları hedef web sitesinde deneyen bir komut dosyası veya yazılımdır.

Hibrit Ağ: Karma bir blok zinciri ağı, hem özel hem de herkese açık blok zincirlerinin öğelerini birleştirir. Ağ mimarisinin hibrit yönü, çoğunlukla ana zincire ve genel erişime geri bağlanan çeşitli amaçlara yönelik özel yan zincirlere ek olarak bir ana halka açık zincir içerir.

Hiperenflasyon: Bir ekonomide fazla para arzından kaynaklanan şiddetli ve genellikle hızlı fiyat artışlarını tanımlar.

Hold: Kripto para piyasasında “Hodl” olarak da tabir edilir. Kripto para birimlerinin al-sat mantığından ziyade, vadesel olarak cüzdanda tutulmasıdır.

Hot (Çevrimiçi) Cüzdan: Hot veya sıcak cüzdan terimi, internete bağlı bir kripto para cüzdanı anlamına gelir. Bu nedenle cüzdanın varlıkları, çevrimdışı bir ortamda tutulan soğuk bir cüzdanın aksine çevrimiçi olarak tutulur.

IOTA (MIOTA): Nesnelerin İnterneti (IoT; Internet of Things) için tasarlanmış bir kripto paradır. 2014 yılında kurulan IOTA Vakfı’nın amacı IoT dünyasının sorunlarına çözüm önerileri geliştirmektir. 13 Haziran 2017’de ortaya çıkan bir kripto paradır ve toplam 2,7 katrilyon adet IOTA üretilmiştir. Diğer kripto paraların işleyişinde alışageldiğimiz blok, blokzincir ve madenciler yoktur. Blokzincir tabanlı olmayan ilk kripto paradır. Tangle denilen bir yapı üzerine kurulmuştur. İşlemleri madencilerin yerine işlem yapanlar doğrular. IOTA’da her işlem gerçekleştirmek istediğinizde, geçmişteki iki adet işlemi doğrulamanız gerekir. Ancak muhasebe defteri (Defter-i Kebir) ise Bitcoin’de olduğu şekliyle merkezi olmayan yapıda ve herkesin erişimine açıktır.

Inflation (Enflasyon): Fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hissedilir artışını ifade eden bir durumdur. Diğer bir tanımı nominal millî gelirin, bu gelirle satın alınan mal miktarına (gerçek millî gelire) nazaran artması yani şişmesi demektir. Deflasyonun tersidir.

Inflation (Enflasyon): Ekonomideki fiyat değerlerinin gerçek değere göre kademeli olarak yükselmesi ve alım gücünün düşmesidir. Deflasyonun tersidir.

Input (Girdi): Bitcoin ödemesinin nereden geldiğini gösteren, Bitcoin işlemin bir parçasıdır. Genellikle, , işlem bir nesil işlemi olmadığı, yani bitcoin yeni çıkarılmadığı sürece, bu girdi, bir bitcoin adresi olacaktır.

KEEP Jetonu: KEEP, herkese açık blok zincir kullanıcılarının ve uygulamalarının verileri “Keep” adı verilen zincir dışı konteynırlarda özel olarak aktarmasına ve depolamasına olanak tanıyan bir protokol olan Keep Network’ün jetonudur.

Kaldıraç: Yatırım bağlamında kaldıraç, bir yatırımı finanse etmek için ödünç alınan paranın kullanılmasıdır. Bir pozisyon, birey veya kuruluş “yüksek oranda kaldıraçlı” ise, bu onların borç aldıkları paranın büyük bir yüzdesini kullandıkları anlamına gelir.

Kapalı Döngü Ödeme Ağı: Tüketicinin yalnızca belirli satıcılarla kullanılabilen bir hesaba para yüklediği ağlardır.

Kara Para Aklama: Kara para aklama, yasadışı faaliyetlerle elde edilen kazancın, yasal yollarla kazanılmış gibi sisteme sokulmasıdır.

Keep Network: Kullanıcıların ve uygulamaların verileri zincir dışı kapsayıcılarda gizli olarak aktarmasına ve depolamasına olanak tanıyan genel blok zincirleri için bir gizlilik katmasını sağlar.

Kilohash: Binlerce çıkarım içinde ölçülen, saniyedeki olası çıkarım girişimlerinin sayısıdır.

Kitle Fonlaması: Kitle fonlaması, yeni bir iş girişimini veya projeyi finanse etmek için çok sayıda kişiden küçük miktarlarda sermaye sağlanmasıdır.

Konsensüs Mekanizması: Bri fikir birliği mekanizması, blok zincir ağındaki katılımcıların işlemlerin sırası da dahil olmak üzere blok zincir defterinin durumu hakkında bir anlaşmaya varmak için kullandıkları bir algoritmadır.

Korumalı İşlem: Korumalı işlemler, aktarılan miktar veya ilgili hesap adresleri gibi bir işlemle ilgili belirli verileri blok zincirinde hala doğrulanabilir bir şekilde gizleyen benzersiz bir işlem türüdür.

Kripto Para Borsası (Dijital Para Borsası): Kripto para borsası, kullanıcıların kripto paraları alıp satabilecekleri bir platformdur. Bu platformlar kripto paralardan fiat paralara ya da diğer kripto paralara dönme imkanı sunar.

Kripto Para Tozu: Kripto para tozu, belirli bir cüzdanda veya adreste bulunan düşük miktarlı kripto paradır. Parasal karşılığı işlem yapma maliyetinden (komisyon) daha düşük olduğu için işlem yapmak imkansızdır. Cüzdandaki kripto paranın bakiyesi artana kadar işleme tabi olamaz. Cüzdan ve kripto para sayısı arttıkça kripto tozunun büyüklüğü de artmaktadır.

Kripto Teminatlı Kredi: Borç veren kişinin başka bir kripto para birimi veya fiat para biriminde kredi vermek için teminat olarak bir kripto para depozitosu aldığı bir kredi türüdür.

Lambo: Lambo, kripto para yatırımcılarının zengin olmaları halinde sembolik olarak satın almayı vaat ettikleri egzotik İtalyan spor otomobili Lamborghini’nin kısaltılmış halidir.

Leakware: Bulaştığı bilgisayarda fidye ödenmedikçe makinede tutulan hassas veya özel bilgileri sızdırmakla tehdit eden bir tür fidye yazılımıdır.

Likidite Havuzu: Bir likidite havuzu; merkezi olmayan bir borsada varlıklar arasındaki ticareti kolaylaştırmak için kullanılan akıllı bir sözleşmede kilitlenmiş kitle kaynaklı bir kripto para veya token havuzudur.

Liquidity (Likidite): Ticaret, para ve ticaretle ilgili işlemlerde kullanılabilecek durumda olan satın alma gücü, likidite.

Litecoin: 2011 yılında piyasaya sürülen Litecoin, Bitcoin modeline dayalı alternatif bir kripto para birimidir. Litecoin, MIT mezunu ve eski bir Google mühendisi Charlie Lee tarafından oluşturuldu. Litecoin açık kaynak yazılım ile oluşturulmuş eşler arası kripto para projesidir. Herhangi bir merkezi otorite tarafından düzenlenmez. Bitcoin’in arzı maksimum 21 milyon adet iken Litecoin’in maksimum arzı 84 milyon olarak belirlenmiştir. Diğer taraftan da blok üretme ortalama süresi (hedeflenen süre) 10 değil 2,5 dakikadır. Bitcoin platformundan bir diğer farkı ise kullandığı algoritmadır. Litecoin, SHA-256 yerine Scrypt kullanır. Bitcoin, kripto para dünyasının altını olarak bilinirken Litecoin de kipro evrenin gümüşü olarak anılır.

Loom: Başlangıçta merkezi olmayan uygulamalar için ölçeklenebilirlik bazlı bir platformdur. Daha sonra sağlık hizmetleri gibi endüstriler için kurumsal blok zinciri uygulamalarına odaklanmaya dönmüştür.

Madencilik Teçhizatı: Madencilik, karmaşık bir matematik problemini çözerek bilgileri doğrulamak ve bu bilgileri yeni bir blok ile blokzincire kaydetmek için bilgisayar gücü kullanmaktır. Madencilik teçhizatı, madencilik görevini gerçekleştirmek için özel olarak tasarlanmış bir bilgisayar sistemidir.

Mainnet: Bri blokzincir geliştirilirken öncelikle testler ve deneyler yapmak için Testnet kullanılır. Bu aşama sorunsuz geçildiğinde Mainnet olarak bilinen ana ağa geçiş yapılır.

Market Order: Bir değişim için verilen talimat. Piyasa hızında bir varlık satın almak veya satmak için borsada girilen emir. Bir Bitcoin borsasında, Bitcoin’lerinin acilen satılmasını ya da satın alınmasını isteyen kişi, piyasa durumunun kar yapmak için tetiklenmesini beklemek yerine, bir piyasa emri verebilir.

Megahash: Milyonlarca çıkarım içinde ölçülen, saniyedeki olası çıkarım girişimlerinin sayısıdır.

Meme: Genellikle mizah amaçlı, çeşitli sosyal medya platformları aracılığıyla internet kullanıcıları tarafından hızla çoğaltılan ve dolaşıma sokulan bir resim, video veya metin parçasıdır.

MetaMask: Kullanıcıların Ethereum tam düğümü çalıştırmadan Ethereum merkezi olmayan uygulamalara bağlanmasına olanak tanıyan web tarayıcısı tabanlı bir blokzincir cüzdanıdır.

Microtransaction: Çevrimiçi olmak üzere, bir varlık veya hizmet için küçük bir miktar ödemek. Mikro-işlemlerin, içerdiği ağır komisyon nedeniyle, geleneksel ödeme sistemleri altında gerçekleştirilmesi zordur. Örneğin çevrimiçi makale okuma işi için, kredi kartı kullanarak iki kuruş ödemek zordur.

Mining: Bilgisayar donanım kullanılarak, şifrelenmiş sorunları çözerek, yeni Bitcoin’ler ya da altcoin’ler üretme eylemidir.

Mixing Service: Bitcoin’lerinizi başkalarınınkiyle karıştıran, sizin bitcoinlerinizi, sizin gönderdiklerinden farklı yeni girdi ve çıktılarla size geri gönderen hizmettir. Karıştırma hizmeti (aynı zamanda döner hazne olarak bilinir) sizin gizliliğinizi korur çünkü insanların size belirli bir bitcoin göndermesini engeller. Ayrıca para aklama için kullanılacak bir potansiyele sahiptir.

Mobil Ödeme: Mobil ödeme, bir mobil cihaz üzerinden yapılan dijital ödemedir. Mobil ödeme ile işlem, işlemi yapan kişinin coğrafi konumundan bağımsız olarak gerçekleştirilebilir. Bunun için tablet veya cep telefonu gibi taşınabilir bir elektronik cihaz kullanılır.

Monero: Monero’nun yaratıcısı CryptoNote’tur. Çeşitli kripto paralara katman protokolleri (yani kriptoloji) üreten bir şirkettir. İlk olarak Temmuz 2012’de Bytecoin (Bitcoin ile karıştırılmasın) çıkardılar. 18 Nisan 2014’teki mecburi çatallanma ile Bitmonero hayatımıza girdi. Bu yeni kripto paranın adını hemen sonrasında Monero olarak değiştirdiler.

Monero açık kaynak kodlu ve merkezi olmayan yapıda kaydı tutulan bir kripto para. Bitcoin’de olduğu gibi işlemleri bloklara kaydediliyor, bloklar doldukça birbirlerine zincirleniyor ve madencilik yapılarak üretiliyor. işlemlerin bloklara kaydedildiği, bloklar dolunca birbirlerine zincirlendiği ve madencilik yaparak yeni üretimlerin yapıldığı bir kripto paradır. Yani, buraya kadar Bitcoin yapısıyla bire bir aynısı. Blok üretim hedef süresi 2 dakikadır. Monero’nun en ayırt edici özelliği, blokzincirinin her işlemde gönderen, alıcı ve miktar için yüksek düzeyde anonimlik sunmasıdır.

Mt. Gox: İlk bitcoin borsalarından biri ve tarihsel olarak en popüleri. Şimdi iflas etmiş olan ve Japonya’da temeli atılan, Mt. Gox 2010 yılında Jed McCaleb’ tarafından kurulmuştur.

mBTC: Bir Bitcoin’in binde birine verilen isimdir. (0.001 BTC).

NFT Token Nedir?: 2010 yılında geliştirilmeye başlanan günümüzde popüleritesi artan NFT (Non Fungible Token), diğer kripto para birimlerine göre farklı özellikler sahip. Bu makalemizde NFT nedir?, NFT nasıl alınır? ve NFT Token hangileri? sorularını cevaplayacağız. NFT (Non Fungible Token) nedir? Türkçe karşılığı değiştirilemeyen jeton olarak çevirilen NFT, şifrelenmiş benzersiz içeriklere verilen addır. NFT oluşturmak için genellikle Ethereum altyapısını kullanan […]

Nick Szabo: Nick Szabo, akıllı sözleşmeler ve dijital para alanındaki araştırmalarıyla tanınan bir bilgisayar bilimcisi, hukuk bilimcisi ve kriptologtur. Kripto para, blokzincir ve akıllı sözleşmeler dünyasındaki efsane isimlerden biri olarak kabul edilir. Szabo, 1998’de Bit Gold adını verdiği merkezi olmayan bir kripto para mekanizması tasarladı. Bit Gold projesi hiçbir zaman hayata geçmedi ama yine de Szabo’nun öne sürdüğü ilkeler Bitcoin’de hayat bulmuş oldu. Nick Szabo aynı zamanda bugün merkeziyetsiz dünyasının temelini oluşturan akıllı sözleşmelerin de fikir babası olarak biliniyor.

Node: İşlemleri başkalarına bağlı bir kullanıcı tarafından Bitcoin ağına bağlı bir bilgisayarı ifade eder.

Oltalama: Hedefteki kişi veya kurumları sahte mali kazanç vaatleriyle kandırmaya çalışan bir sosyal mühendislik biçimidir.

Orphan Block: Geçersiz blok zinciri parçası.

Output: Output, dijital cüzdanınızdan çıkan kripto para birimi olarak tanımlanır.

Output (Çıktı): Bir Bitcoin işlem için hedef adresidir. Tek bir işlem için birden fazla çıktı olabilir.

Ölçeklenebilirlik: Blok zinciri teknolojisi bağlamında ölçeklenebilirlik, bir blok zinciri ağının, ağ protokolü aracılığıyla gönderilen ve alınan işlemlerin işlem sürelerini iyileştirmek için gereken işlem kesinlik hızını ve iş hacmini artırma kapasitesidir.

P2P: Eşten eşe. Birbirine bağlı en az iki ağ tarafı arasında olup, merkezi olmayan etkileşimlerdir. ‘Toplama ve dağıtım ağı’ düzenlemesine, içinde bütün katılımcıların arabuluculuk noktası üzerinden birbirleri ile işlem anlaşması yaptığı, alternatif sistemidir.

PSP: Ödeme Servis Sağlayıcıdır. PSP çevrimiçi ödeme kabul etmek isteyen tüccarlar için ödeme işleme hizmetleri sunmaktadır.

Paper Wallet: Bir veya daha fazla açık bitcoin adresi ve bunlara karşılık gelen özel anahtarları içeren basılı bir levhadır. Genellikle bitcoinleri güvenli bir şekilde depolamak için, kolayca yıkılabilen yazılım cüzdanları ya da hacklenebilen veya ortadan kaybolabilen web cüzdanları yerine kullanılır. Soğuk bitcoin depolamasının yararlı bir formudur.

Piyasa Yapıcı: Bir varlığın piyasasının likit kalmasını sağlamak için büyük miktarlarda bir varlık alıp satan bir şirket veya bireydir.

Pool: Topluca bir blok çıkarımında bulunan çıkarım kullanıcıları toplamı ve daha sonra aralarındaki ödül bölünmesidir. Çıkarım sermayeleri, zorluk arttıkça sizin başarılı bir blok çıkarım olasılığınızı artırmak için kullanışlı bir yoldur.

Pre-mining: Para yayınlanmadan ve detayları parayı çıkarmak isteyen diğer kişilere açıklanmadan önce, Kripto Para birimi kurucusu tarafından paranın bir bölümünün çıkarılmasıdır. Ön-çıkarım genellikle scam coinler ile kullanılan yaygın bir tekniktir.

Private Key: Kişiye özel ve işlem yapmak için gerekli gizli sayısal anahtar.

Proof of Stake (PoS): Bir para birimi mevcut hissesinin, çıkarım yapabileceğin para miktarını hesaplamak için kullanıldığı çalışma kanıtına bir alternatiftir.

Proof of Work (PoW): Hesaplama gücünü kazma kapasitesine bağlayan bir sistemdir. Blokların kendi içinde kolay bir hesaplama işlemiile kazılmas gerekir. Ancak bir ek değişken kazma sürecini daha zor hale getirmek için eklenir. Bir blok başarıyla çıkarıldığında, çıkarım biraz zaman ve hesaplamalı çaba almış olmalıdır. Böylece, çıkarım blok işin kanıtı olarak kabul edilir.

Public Key: Herkes ile paylaşılan açık bitcoin adresini ifade eder.

Public Ledger: Her blok zincire ait bir defter mevcuttur. Public Ledger, kullanıcıların hesap hareketlerini görebildikleri cüzdanlara verilen isimdir.

Pump ve Dump: Agresif tanıtım ve genelde yanıltıcı ifadeler kullanarak, ucuza üretilen veya edinilmiş bir finansal varlığın değerini şişirmektir. Tanıtım, değerini yukarı zorlayarak, diğerlerinin varlık elde etmesine neden olur. Değeri yeterince yüksek olduğunda fiyatı yükselten varlıklarını satar.

QR Code: Bir veri dizisini temsil eden bir tek renkli bir desen içeren iki-boyutlu bir grafik bloktur. QR kodları mobil telefonlardakiler de dâhil olmak üzere, kameralar tarafından taranacak şekilde tasarlanmıştır. Sık sık bitcoin adreslerini kodlamak için kullanılır.

REKT (Wrecked): Kriptoda “Rekt” yatırımcıların yanlış kararlar verip para kaybetmelerini ifade eder. Diğer deyişle Rekt, bir yatırımdaki kötü bir zararı tanımlayan jargon sözcüğüdür. “Mahvolmuş” anlamına gelen “wrecked” kelimesinin fonetik şekilde yazımıdır.

Rekt: Rekt, kripto para piyasasında yüksek miktarda zarar edilen yatırımcılar için kullanılan terimdir.

Ruby: Yukihiro “Matz” Matsumoto tarafından tasarlanmış yüksek seviyeli, yorumlanmış, genel amaçlı bir bilgisayar programlama dilidir.

Rust: Güvenlik ve performansa öncelik vermek için tasarlanmış çok paradigmalı bir programlama dilidir.

SHA-256: SHA, (Secure Hash Algorithm) NSA (National Security Agency) tarafından geliştirilmiş Sayısal İmza Standardında (DSA-Digital Signature Standard) kullanılmak üzere tasarlanmış bir algoritmadır. SHA-0, SHA-1, SHA-2 olmak üzere üç versiyonu mevcuttur. Bu versiyonlardan ilki olan SHA-0 algoritması 1993 yılında oluşturulmuş, güvenlik açığı nedeniyle 2 yıl sonra 1995 yılında SHA-1 algortiması geliştirilmiştir. Kriptolojinin temelinde olduğu gibi e-imza uygulamalarında da algoritmaların hızlı çalışması önemlidir. Bunun için de verinin kendisi değil özeti imzalanır. Bitcoin işlemleri bu protokol ile yapılmaktadır.

SPV: Basitleştirilmiş Ödeme Doğrulama. Tam blok zinciri indirmeden ödemeleri doğrulamak için düğümleri sağlayan Bitcoin protokolünün bir özelliğidir. Sadece blok başlıklarına gerek duyar.

Satoshi: Bitcoin’in yüz milyonda birine verilen isimdir. (0.0000001 BTC)

Satoshi Nakamoto: 2010 yılı sonunda projeden çekilen, Bitcoin protokolünün orijinal muciti tarafından kullanılan isimdir. Bitcoin’in yaratıcı olan kişi. Gerçek ismi olup olmadığı henüz bilinmemektedir.

Scamcoin: Yaratıcısı için para kazanmak amacıyla üretilen bir altcoindir. Scamcoinler genellikle hiçbir temel fikir ya da amaç taşımaksızın bu işle ilgilenen kişilerin yatırımlarını toplayıp piyasadan çekilme niyetiyle doğarlar.

Scrypt: ASIC madencilere karşı avantaj sunarken, CPU ve GPU sağlayıcılara özellikle dost olacak şekilde tasarlanmış SHA-256 çalışma sisteminin alternatif bir kanıtıdır.

Signature: Bitcoin işleminin belirli bir yerden geldiğini kanıtlamak için özel ve açık anahtarlarının bir araya çıkarılmasıyla oluşturulan dijital bir özettir.

Silk Road: Genellikle Bitcoin gibi kriptolu para birimi ile genelde yasadışı alışverişler için kullanılan bir yeraltı çevrimiçi pazarıdır. Sahibi Ross Ulbricht tutuklandıktan sonra İpek Yolu FBI tarafından Ekim 2013 başlarında kapatılmıştır.

Solidity: Ethereum’un blok zinciri çerçevesi için özel olarak tasarlanmış yazılım geliştirme programlama dilidir.

Soğuk cüzdan: Kripto para cüzdanları “sıcak” ve “soğuk” cüzdanlar olarak ikiye ayrılır. İnternete bağlı ise sıcak cüzdan, değilse soğuk cüzdan denir. Soğuk cüzdan, soğuk depolama teknolojisi kullanan dijital bir cüzdandır. Soğuk cüzdan, tamamen çevrim dışı olan ve kripto para birimlerini depolamak için kullanılan bir cüzdandır. Soğuk depolama olarak da bilinir.

Soğuk saklama (Çevrim dışı saklama): Soğuk saklama, kripto paraları çevrim dışı (İnternete bağlı olmayan) saklama yöntemidir. Böylelikle, çevrim içi sistemlerdeki güvenlik açıkları ve yetkisiz erişim olasılığı azaltılır.

Stablecoin: Kripto para ticaretini kolaylaştıran, fiat para birimlerine (dolar, euro vb) bire bir oranda sabitlenmiş kripto paralardır. USDT, USDC, BUSD örnek olarak gösterilebilir. Günümüzde genellikle stablecoin ile kripto ticareti yapılmaktadır.

Stake Etme: Bir blokzincir ağ kullanıcısının, kripto para varlıklarını bir ağ üzerinde mutabakat mekanizmasının bir parçası olarak gösterdiği ve kilitlediği, böylece zincirin güvenliğini ve işlevselliğini sağlayan süreçtir.

Stale: Bir Bitcoin bloğu başarılı bir şekilde oluşturulduğunda, başkalarının da bu bloğu alma girişimleri durdurulabilir, çünkü o blok artık ‘eskimiş’tir. Bu, başka birinin çoktan yapmış olduğu bir işi, ücretsiz olarak, tekrar yapmaya çalışmak olacaktır (Çoktan yapılmış, ortaklaşa çıkarılmış bir iş). Stale blok çıkaran madenci o blok için ödeme alamaz.

Şifre Çözme: Şifre çözme, şifreleme işleminin tersidir. Şifre çözme, şifreleme yoluyla anlaşılamaz hale getirilmiş verileri şifrelenmemiş biçimine dönüştürme işlemidir. Şifre çözme işleminde, anlaşılmaz bir mesaj veya bilgi üçüncü şahıslar tarafından kolayca anlaşılabilecek başka bir forma dönüştürülür. Şifre çözme, manuel veya otomatik olarak yapılabilir.

Şifreleme: Şifreleme, bir mesajı veya bilgiyi, yetkili kişiler dışında hiç kimse tarafından kolayca anlaşılamayan başka bir biçime kodlama işlemidir.

Şifrepunk: İlk kez 1993 yılında Eric Hughes’un “Bir Şifrepunk’un Manifestosu” isimli çalışmasında kullanılmış bir terimdir. Sosyal ve politik değişim için kriptografi ve mahremiyeti artırıcı teknolojilerin yaygın kullanımını aktif olarak savunan kişi anlamına gelir.

Taint: İki adresin, ikisinin de belirli bir bitcoini olduğu zaman, bu iki adresin ne kadar yakın bir şekilde bağlantılı olduğunun analizidir. İz analizi, bitcoinlerin çalıntı para olarak bilinen adresten, şimdiki adresine giderken kaç adım izlediğini belirlemek için kullanılır.

Terahash (Th/s): Ölçülen trilyonlarca sağlayıcılardan, verilen süredeki olası sağlama girişimlerinin sayısıdır. (binlerce Gigahashes). Madencilikte kullanılan en yüksek üretim gücü değeridir.

Testnet: Amaçları test etmek için tarafsız bir şekilde kullanılan alternatif, maddi değeri olmayan bir kripto para blok zinciridir.

Token Burn Nedir?: Kripto para ya da jeton yakmak kripto para ya da jetonların bir kısmını kalıcı olarak dolaşımdan çıkarıp toplam arzı azaltmaktır. Yakma işleminin birçok amacı olabilir; bunlardan biri fiyatı dengelemektir. Bir şirketin borsada işlem gören mevcut hisse sayısını azaltmak için kendi hisselerini satın almasına benzer.

Tor: Çevrimiçi kimliklerini gizlemek isteyen insanlar tarafından kullanılan anonim bir yönetim protokolüdür.

Transaction Block: Blok zincirine eklenebilen ve sonradan sağlanabilen bir bloğun içine toplanmış, Bitcoin ağı üzerindeki bir işlemler derlemesidir.

Transaction Fee: Bitcoin ağı üzerinden gönderilen işlemlere uygulanan işlem ücretine verilen isimdir. Bu ücret güvenilir bir şekilde blok sağama işlemi yapan kişiye ödenir.

uBTC: Bitcoin’in yüz binde biri (0.000001 BTC)

Üçlü açmaz: Blokzincir üçlü açmazı, kripto para birimleri için en zorlu engellerden biridir. İlk kez, Ethereum’un geliştiricisi Vitalik Buterin tarafından ortaya atılmış bir kavramdır. Blokzincir üçlü açmazı; bir Blokzincir geliştirirken “ölçeklenebilir”, “güvenli” ve “merkeziyetsiz” özelliklerinin aynı anda en üst düzeyde var olamayacağını ifade eder. Güvenli ve ölçeklenebilir bir Blokzincir’de merkeziyetsizlik özelliğinin zayıf olacağını, ölçeklenebilir ve merkeziyetsiz bir Blokzincir’de güvenliğin tehditlere açık kalacağını, güvenli ve merkeziyetsiz bir Blokzincir’de de ölçeklenebilir özelliğinin istenilen düzeyde olmayacağı anlamına gelir.

Vanity Address: İsim gibi, isteğe bağlı bir modeli olan bir kripto cüzdan adresidir.

Virgin Bitcoin: Ham, işlenmemiş Bitcoin’e verilen isimdir.

Volatil: Ekonomik olarak bağlı bulunduğu piyasanın aşırı dalgalanmaya müsait olması durumudur.

Volatility: İşlem gören finansal bir varlık için, fiyat hareketlerinin ölçümüdür. Kısaca fiyatlarda görülen dalgalanmalardır.

WAGMI: WAGMI “We Are All Going to Make It” ifadesinin kısaltılmış şeklidir ve “Hepimiz Başaracağız” anlamına gelir. Dijital varlıkların hayatımıza girmesiyle yaygınlık kazanan bu ifade, NFT jargonu arasında yer alarak kripto topluluklarında kullanılır.

Wallet: Bitcoin’leri taşımak ve depolamak için kullanılan cüzdana denir. Cüzdan aslında blok zincirindeki Bitcoin adreslerinizde yer alan bitcoinlerinizi harcamaya yarayan gizli anahtarlarınızı saklar. Her Bitcoin cüzdanı tüm Bitcoin adreslerinizin toplam bakiyesini gösterir ve belli birine belli bir miktar ödemenizi sağlar.

Web 3.0: Blok zinciri gibi teknolojilerin internetin yeni bir evreye geçerek, dünyanın finansal olarak birbirine bağlanacağını öngören felsefedir.

Whale: Tıpkı geleneksel borsalarda da olduğu gibi kripto para borsalarında yüksek işlem hacmiyle dikkat çeken kişi veya kuruşlar mevcut. 100.000 üstü BTC sahibi olan yaklaşık 2.000 Whale(balina) olduğu biliniyor. Kripto para balinaları yüksek işlem sayesinde piyasayı manipüle edebilir.

Whitepaper: Blokzincir projesi sahiplerinin oluşturmayı önderdikleri teknolojinin amacını ana hatlarıyla açıklayan ve genellikle teknik terimlerle teknolojinin nasıl uygulanacağını detaylandıran bir belgedir.

Zero-Knowledge Proofs: Zero-Knowledge Proofs, yapılan işlemlerle ilgili herhangi bir bilgi ifşa etmeden kanıt sunma anlamına gelir.